Circulair viaduct Hoog Burel: ‘Een unieke mijlpaal’

Wanneer kwam Hoog Burel in beeld als mogelijke nieuwe bestemming voor de bestaande liggers?

Rob Vergoossen, bruggenexpert Royal HaskoningDHV: ‘Terwijl het haalbaarheidsonderzoek van het prototype nog liep, verwierven we alvast 6 liggers ten behoeve van een pilotproject. Door vertraging op de oorspronkelijke pilotlocatie vroeg Rijkswaterstaat aan het consortium of een van onze partners een geschikt project had. Dura Vermeer had net opdracht gekregen voor de vervanging van het viaduct Hoog Burel over de A1. Projectleider Bas Kerkhof van Dura Vermeer wilde daar de mogelijkheid bieden voor het toepassen van hergebruikte liggers. Zo is het balletje gaan rollen.’

Wat leverde de samenwerking in die fase al op?

Gert-Jan van Eck, projectleider Royal HaskoningDHV en SBIR-consortium ‘Liggers2.0’: ‘Rijkswaterstaat durfde het als opdrachtgever voor de bouw van het A1-viaduct aan om deze innovatie in zijn project toe passen. En wij willen als ingenieursbureau graag innoveren. Het is dan heel mooi om van een project daadwerkelijk die ruimte te krijgen. Maar onze 6 beschikbare liggers waren niet geschikt. Er is toen een nieuwe match gemaakt met combinatie Herepoort van Aanpak Ring Zuid in Groningen. Toen deze liggers in Groningen vrijkwamen en de mogelijkheid om ze te hergebruiken steeds concreter werd, kregen we vanuit het RWS-team SBIR Circulaire Viaducten de steun die we nodig hadden.’

Gerald Beekelaar, technisch manager Rijkswaterstaat: ‘De partijen die in het consortium samenwerken, delen onze ambitie om klimaatneutraler te werken. Dat is het mooie van dit project: iedereen werkte vanaf het begin keihard aan dat hogere doel. Het is gelukt om circulariteit in te passen en daar ben ik reuzetrots op!’

'Het is gelukt om circulariteit in te passen en daar ben ik reuzetrots op!’

Wat was ervoor nodig om de liggers toe te kunnen passen bij Hoog Burel?

Rob: ‘Het ontwerp voor het nieuwe viaduct bij Hoog Burel lag al vast, dus we pasten de liggers aan op basis van het gemaakte ontwerp. Bij de oogst waren ze 18 meter lang, nu zijn ze 14 meter. Daarnaast waren de liggers in Groningen haaks, terwijl ze voor de A1 in een hoek van 60 graden moesten liggen. Al met al vereiste het flink wat reken- en zaagwerk, maar we hadden gelukkig veel mensen die zich hier hard voor maakten. We wilden die liggers niet in de prullenbak gooien.’

Rien Bakker, business development manager Royal HaskoningDHV: ‘Er is op de markt nog geen enkel contract dat standaard voorziet in deze circulaire handelswijze. We bevinden ons dus in een schemergebied. Dat we nu bij Hoog Burel aantonen dat het kan, is echt een hoogtepunt. De volgende stap is opschalen en de markt enthousiasmeren. Dit is de weg vooruit: hopelijk kunnen we in de toekomst de twijfelaars over de streep trekken.’

Kees Quartel, senior adviseur bruggen en viaducten (GPO): ‘Uiteindelijk is de implementatie het belangrijkste. Dat we dit project konden aanpakken met partijen die de circulaire gedachte vol enthousiasme omarmen, zie ik als het ideale scenario. Die samenwerking heeft ons geholpen om dit tot een succes te maken.’

Hoe zien jullie de toekomst van circulaire viaducten voor je?

Gerald: ‘Dit is niet het enige transitiepad binnen Rijkswaterstaat, maar het draagt er zeker aan bij. Het is een radertje in het geheel. We staan voor een flinke renovatieopgave: het zou mooi zijn als circulair bouwen de standaard wordt. Dan hebben we daar wel contractuele regelgeving voor nodig.’

Rob: ‘Ik zie het hergebruik van liggers als laaghangend fruit. Prefabliggers weggooien en het beton als granulaat recyclen, dat doen we niet meer. We gaan ze voor hun oorspronkelijke functie hergebruiken. Daarbij is de constructieve veiligheid het belangrijkste. Aan ons de taak om liggers zonder schade te oogsten en aan te tonen dat ze op een nieuwe locatie weer een eeuw meekunnen.’

Gert-Jan: ‘Het vraagt om een andere mindset in de markt, van lineair naar circulair. Hoogwaardig hergebruik klinkt eigenlijk heel logisch. Als we met z’n allen duurzaam willen zijn, moeten we hiermee verder.’

'We hebben ons niet laten afleiden door eigenbelang, maar constant in het belang van het project gedacht.'

Waar zijn jullie trots op?

Kees: ‘Dat we hierin geloofden en vasthoudend zijn gebleven. Ik denk eerlijk gezegd niet dat Rijkswaterstaat had verwacht dat de liggers zo goed uit de A7 zouden komen. Dat ze nu zijn ingehesen, is een unieke mijlpaal. Ik vind het ook heel stoer dat het consortium dit durfde op te pakken en dat Royal HaskoningDHV hiervoor het initiatief nam. Deze innovatie staat nog in de kinderschoenen, maar we mogen zeker trots zijn.’

Gerald: ‘Ik ben trots op hoever we al zijn. Deze liggers zijn in december 2021 geoogst, dat is nog geen 1,5 jaar geleden! En hoewel de samenwerking heel vertrouwd voelt, moeten we daar niet te makkelijk overheen stappen. Die vind ik namelijk erg bijzonder.’

Rien: ‘Ik vind het heel krachtig dat we in de haalbaarheidsfase die 6 liggers al aanschaften. Dat was best een stap, maar in mijn optiek heeft dat enorm bijgedragen aan de waardering voor dit initiatief. Het meest trots ben ik op de samenwerking. We hebben ons niet laten afleiden door eigenbelang, maar constant in het belang van het project gedacht. Bevlogenheid en geloof tonen is één ding, maar we hebben het ook daadwerkelijk waargemaakt.’

Rob: ‘Iedereen was bereid om over zijn eigen vakgebied heen te kijken. Dat vond ik heel mooi om te zien. En we merken dat we nu zelfs vragen krijgen vanuit andere projecten, of we geen liggers beschikbaar hebben!’

Gert-Jan: ‘We hebben in hele korte tijd echt stappen gemaakt naar een andere manier van denken. Duurzaamheid afdwingen is ontzettend moeilijk: daar heb je rugdekking voor nodig. En die krijgen we allemaal.’