Liggers A9 krijgen tweede leven in A44
In maart zijn circa 50 liggers uit de A9 in Ouderkerk aan de Amstel gehesen om te worden hergebruikt in de A44. Liggers zijn de ondersteunende langwerpige betonnen balken waar de weg op rust.
Voor dit zogenaamde 'oogsten' van liggers die kwalitatief nog goed zijn, werkt Rijkswaterstaat in een uniek project samen met consortium Groene Liggers V.O.F., met daarin 12 organisaties. Met het hergebruik van liggers werkt Rijkswaterstaat aan zijn ambitie om in 2030 klimaatneutraal, circulair en schoon te werken.
Werkzaamheden A9
Rijkswaterstaat verbreedt de A9 tussen de knooppunten Badhoevedorp en Holendrecht naar 4 rijstroken per rijrichting en legt een wisselbaan aan. In Amstelveen wordt de A9 verdiept aangelegd. Dit is het 5e deelproject van het weguitbreidingsprogramma Schiphol-Amsterdam-Almere (SAA). Door de extra rijstroken verbetert de doorstroming en daarmee de bereikbaarheid van de noordelijke Randstad. Onderdeel van de werkzaamheden op de A9 is de sloop of renovatie van in totaal elf bruggen of viaducten, die gemiddeld tussen de 40 en 50 jaar oud zijn. In de huidige situatie worden liggers voornamelijk vermalen en ingezet als granulaat voor wegfundatie. Zonde natuurlijk, als je nagaat dat liggers van goede kwaliteit vaak meer dan 100 jaar mee kunnen. Ook bij dit project worden veel liggers verwijderd die nog aan de hoogste eisen voldoen. Vaak kunnen deze liggers niet opnieuw worden gebruikt op dezelfde plek. Bijvoorbeeld omdat het ontwerp is aangepast en er dus liggers van een ander formaat nodig zijn.
Hergebruik op de A44
De A44, een van de oudste snelwegen van Nederland uit de jaren 30 van de vorige eeuw, is door de jaren heen met steeds meer en zwaarder verkeer belast. Uit inspecties en berekeningen blijkt dat 3 viaducten (de Lisserweg, de Hoofdvaart en het Spoorwegviaduct) én een beweegbare brug (de Kaagbrug) in de komende jaren moeten worden vervangen. Het vervangen van de brug en viaducten is van belang om de A44 ook in de toekomst veilig te houden en de regio bereikbaar. Van de 360 liggers die dit jaar 'geoogst' worden op de A9, krijgen er ongeveer 220 een herbestemming in de Kaagbrug op dit project.
Markt in circulaire materialen
Liggers vermalen en opnieuw maken heeft een grote impact op het klimaat. Rijkswaterstaat vond dat dit anders moest. In 2020 is er daarom een innovatieuitvraag (SBIR) gedaan om met de markt een circulair viaduct te ontwerpen. Wat toen begon als een idee op papier, gebeurt inmiddels steeds meer in de praktijk. Kwalitatief goede liggers uit de A9 die niet nodig zijn in de A44, gaan naar de Nationale Bruggenbank. In deze 'liggerbank' worden de komende tijd steeds meer liggers verzameld, wachtend op een 2e leven in een brug of viaduct. Het vinden van een nieuwe bestemming voor liggers is een nieuw proces, waarbij nog veel geleerd moet worden. Het uiteindelijke doel is een markt in circulaire materialen, waaronder dus ook liggers, op een grotere schaal. Het doel van Rijkswaterstaat is om hier al lerend naar toe te werken. Om dat te bereiken, moet er bij ontwerpen voor nieuwe bruggen of viaducten in de toekomst ook vaker gekeken worden naar beschikbare of vrijkomende liggers om vervolgens op basis daarvan het uiteindelijke ontwerp te maken. Met een paar kleine aanpassingen in het ontwerp is het soms al mogelijk om een bestaande ligger op te nemen in een brug of viaduct, waardoor deze een tweede leven krijgt.
Het hergebruik van liggers is een van de manieren waarop Rijkswaterstaat in de praktijk vormgeeft aan circulair bouwen, waarbij alles draait om het hergebruik van materialen en het verminderen van het gebruik van primaire bouwstoffen.
Meer informatie
Meer weten over het project A9 Badhoevedorp – Holendrecht?
https://bezoekerscentrum.rijkswaterstaat.nl/
Meer weten over het project A44?